KITABU CHA FURSA ZA BIASHARA NA MIRADI YA UZALISHAJI MARI

MIRADI YA UZALISHAJI MALI

1)    Maana ya mradi

Mradi ni shughuli yeyote maalumu iliyohalali , inayotumia raslimali kwa lengo la kutatua tatizo katika muda maalumu.

Tatizo ni hali isiyoridhisha [mapungufu]. Ukianzisha mradi usiotatua tatizo huo siyo mradi.

2)     Sifa za mradi.

Mradi mzuri wa kuongeza kipato unasifa zifuatazo ;

    (i)                Unachangia kuboresha maisha ya mlengwa.

(ii)              Uwe wa kuingiza faida, hivyo kufanya kuwa endelevu.

(iii)            Mlengwa awe na uwezo wa kuuendesha na kuusimamia mwenyewe.

(iv)            Una mtaji.

(v)              Unakuwa na kupanuka.

(vi)            Una wateja [soko]

(vii)          Unatunza kumbukumbu zote za muhimu vizuri.

3)    Wazo la mradi. [Wazo ghafi]

Mawazo ghafi ni hatua ya mwanzo katika kuanzisha mradi na wazo ghafi ni wazo lililo kwenye fikra na halijafanyiwa tathimini. Mtu anakuwa na msukumo wa kuanzisha mradi wa kuongeza kipato baada ya kusongwa na kero kubwa kama vile kushindwa kumudu gharama za maisha, gharama za kusomesha watoto, mavazi duni wakati wa sikukuu, majirani kumtambia. Hivyo mradi wa kuongeza kipato ni njia pekee ya kumkomboa na kero hizo. Sijui niuze mkaa?.

1)    Sijui niuze mbao?.

2)    Sijui nilime pamba?.

3)    Sijui nilime bustani?.

4)    Sijui nianzishe duka?.

5)    Sijui nianzishe saloon?.

6)    Sijui nifuge kuku?.

7)    Sijui nifuge nyuki?.

8)    Sijui nifuge samaki?.

9)    Uanzishaji wa mradi katika hatua hii mara nyingi sana hufa.

        

Kutathimini wazo la mradi

Mradi kabla ya kuanzishwa sharti utathiminiwe kwa kuzingatia vipengele vifuatavyo ;

I.  Faida ipatikanayo  

Mauzo - Gharama = 0 (Hakuna faida wala hasara Mauzo - Gharama = Faida (Iwapo mauzo ni makubwa) 

            Mauzo - Gharama = Hasara.(Iwapo gharama ni kubwa)

 II . Kukua kwa biashara: Biashara inaweza kufikia ukomo sehemu moja na kulazimika kufungua biashara. Hiyo hiyo sehemu nyingine ikaendelea kukuza mtaji wako.

 III.  Kupanuka kwa biashara: Kuanzisha biashara nyingine tofauti hapo hapo au mahali pengine.

 IV.  Kumunufaisha mjasiriamali: Je mradi huu utatatua sasa kero za mjasiriamali katika muda mfupi ?. au muda Mrefu?                      

·        Eleza manufaa ya mradi kama vile kuwezesha kiuchumi, kuongeza ajira, kuongeza lishe.             

·        Eleza manufaa ya mradi kwa kuzingatia faida za kiuchumi na kijamii, manufaa ya moja kwa moja na yasiyo ya moja kwa moja. 

 V.  Uwezo wa mjasiriamali mwenyewe

 Mjasiriamali ana uwezo wa kuendesha huo mradi ?. Ana stadi katika mradi anaokusudia Mtaji binafsi alionao wa kuanzisha mradi.

 VI.  Udhaifu wa mjasiriamali

 Mapungufu katika ufahamu, stadi na mtaji.

 VII.   Fursa zilizopo zinazoweza kumfanya mjasiriamali akabiliane na udhaifu    na Vikwazo.

 VIII.  V ikwazo vilivyopo vinavyoweza kukwamisha mradi wa mjasiriamali – sera za nchi, kupanda na kushuka kwa mali ghafi, majanga n.k.

 H adi hapo mjasiriamali atakuwa amepata jibu kuhusu mradi anaokusudia, Aanzishe Mradi au la?

Aina ya miradi.

1)    Miradi ya utoaji huduma:  Hii ni miradi inayoanzishwa ambayo haina lengo la kuleta kipato kama vile ujenzi wa kisima cha maji au barabara.

2)    Miradi ya Uzalishaji Mali. Hii ni miradi inayoanzishwa kwa lengo la kupata kipato kama vile:  

·        Kilimo Biashara

·        Ufugaji wa kibiashara.     

·        Uvuvi

·        Mradi wa biashara.n.k

1.2.1.Mradi wa biashara

1.2.3. Maana ya biashara

Biashara ni mradi wa uzalishaji mali unaofanywa na mtu, kikundi, shirika au kampuni kwa lengo la kupata faida.

1.2.4. Namna ya kuanzisha mradi wa biashara

 (i)  Kunakili biashara zilizopo (copy and paste). Biashara nyingi zinaanzishwa kwa kunakili biashara zilizopo, mtu anangalia biashara wanayoifanya wengine na kujaribu kufanya hivyo hivyo.

   Dhana ya kuwa wengine wanatengeneza faida, kupata faida kutokana na biashara hii “kwa nini na mimi nisifanye hivyo” (utaratibu huu ni hatari hasa biashara ukiiweka palepale na ukinakili vibaya)

 (ii)   Kujazilizia biashara zilizopo. Biashara zingine zinaanzishwa kwa kuainisha mahitaji yasiyojitosheleza na kuzijazilia.

 (iii)  Kubuni bidhaa mpya na huduma mpya.                       

·        Biashara zingine zinaanzishwa kwa kubuni bidhaa mpya na huduma mpya.

·        Angalia uwezekano wa kuibua biashara mpya kwa kutafuta matatizo ya kiuchumi na kijamii.                     

·        Angalia nini mahitaji ya lazima.

1.2.5.Mambo muhimu katika biashara.

(a)  Mtaji: Mtaji ni jumla ya rasiliamali zinazohitajika katika uzalishaji wa mali kama vile fedha taslimu,nyumba, gari, zana mbalimbali, mali ghafi, shamba n.k.

·        Ni muhimu kujua aina ya mtaji ulionao kama unatosheleza mahitaji ya biashara unayotarajia kuanzisha.              

·        Iwapo mahitaji hayatoshelezi ni muhimu kujua njia nyingine za kuongeza mtaji kama vile mkopo, msaada, uchangishaji, ruzuku, ubia na mwekezaji n.k.             

·        Aina mbili za mtaji ni Mtaji Anzia na Mtaji Endeshea.

 (b) Mahali pa biashara:             

Mfanyabiashara yeyote sharti awe mahali sahihi pa kufanyia biashara (biashara sharti iwekwe mahali inapo uzika)                      

Mahali pa biashara panaweza kuathiri biashara kwa upande wa gharama za uendeshaji, upatikanaji wa wateja na mapato kwa ujumla.

(c)   leseni ya biashara: Ni muhimu mjasiriamali kuwa na leseni ya biashara ili kumwezesha kupata ruhusa ya kuendesha biashara kisheria.

 (d) Soko: Soko kwa lugha nyepesi ni wateja.                       

·        Mjasiriamali mzuri siku zote anajua watu wananunua nini hasa kwake, na yeye anauza nini hasa kwao ili aweze namna ya kuboresha mauzo na kuongeza wateja.Katika biashara kitu unachokiuza ndicho unachotakiwa kukiboresha na kukidumisha.                    

·        Mjasirimali mzuri sharti aelewe sifa za wateja wake- kipato chao,umri wao, jinsi yao, Elimu yao, utamaduni wao.Sifa hizi zitamwezesha mjasiriamali kujipanga vizuri ili kuwahudumia wateja wake.                      

·        Kutangaza biashara, matangazo huarifu wateja kuwa bidhaa ipo ili wajue, waamue kuipenda na kununua.Katika biashara, matangazo ni muhimu kila mara, watu wakisahau au kuanza kubadili mwelekeo, basi matangazo husaidia.

  Matangazo huwafanya wateja WAJUE WAPENDE WANUNUE

 (e) Masoko            

·        Masoko kwa lugha nyepesi ni shughuli zote zile zinazofanyika tokea wakati wa shughuli za uzalishaji hadi kufika kwa wateja.                   

·        Mjasiriamali akizifahamu shughuli za masoko anao uwezekano mkubwa sana wa kufanya vizuri katika biashara yake kwa ubora na ufanisi na kuongeza tija.

·        Kila mjasiriamali anahitaji kuzifahamu vyema shughuli za masoko katika biashara yake, vinginevyo maisha ya biashara yanakuwa mafupi sana.               

·        Shughuli za masoko ni pamoja na:

(i)                U tafiti: Utafiti wa mahitaji na matakwa ya wateja. Ni muhimu kuelewa mteja wako ni nani, yuko wapi na anahitaji nini, lini anahitaji, kwa nini anahitaji na namna gani.

(ii)              Kununua: Ni muhimu ununuzi ufanyike kwa makini.

(iii)            K uzalisha: Ni lazima kuweka mfumo mzuri wa uzalishaji ili kuepuka upotevu na uharibifu.

(iv)            K usafirisha: Njia ya usafirishaji ni lazima ipunguze uharibifu wa bidhaa wakati wa kusafirisha, iwe njia nyepesi na rahisi ili bidhaa na huduma ziweze kumfikia mteja kwa wakati sahihi. 

(v)               Kudhibiti bidhaa: Kudhibiti bidhaa ni pamoja na:                        

·        Kuagiza bidhaa kwa wakati unaofaa.                        

·        Kuzitunza vizuri zisiharibike au kuibiwa kirahisi.                           

·        Kuzipanga vizuri ili zisiharibike kwa wateja kirahisi.                                 

·        Kuzipanga vizuri ili zionekane kwa wateja.                         

·        Kuzihesabu kila mara.  

·        Kudhibiti bidhaa ni pamoja na kutunza kumbukumbu kwani msemo  S“mali bila daftari hupotea bila habari”

(vi)           K upanga bei: Kupanga bei ni utaratibu wa kupanga mapato yatakavyokuwa ili kufidia gharama zako zote na kupata faida unayotaka kutokana na kuuza bidhaa au huduma yako.                                   

·        Unaweza ukapanga bei sawa na wengine.                          

·        Unaweza ukapunguza bei ya soko ili mzunguko wa mauzo uwe haraka mfano photocopy 1 shs 50 badala ya shs 100.                                

·        Unaweza ukapanga bei ya juu ya soko bali ukaboresha maeneo mengine (Eleza nini unaboresha)

(vii)         K ufunga bidhaa: Ni lazima kufunga bidhaa ili kuepuka uharibifu, kurahisisha ubebaji, uuzaji na kutangaza bidhaa. 

(viii)      Kutangaza: Ili kuuza unalazimika kutangaza.                                 

·        Kutangaza ni kuwafahamisha wateja juu ya bidhaa au huduma utowayo, uko wapi na wanaweza kukufikiaje.                                

·        Kutangaza ni kuwavutia wateja waje kwako badala ya kwenda kwa washindani wako kwa kuwaeleza “ kitu cha ziada ulichonacho”

·        Kutangaza ni kuwapatia wateja ujumbe muhimu ili wanunue kwako mfano kuwapa punguzo la bei, nyongeza na zawadi wanaponunua kwako.                             

·        Tangaza ubora wa bidhaa ,matumizi yake na

faida zake kupitia magazeti,redio,TV, ubao wa matengenezo , mtandao, vipeperushi, ufadhili na michango n.k

(ix)           Kuwahudumia wateja:                          

·        Huduma kwa wateja ni vitendo vyote vizuri unavyoweza kumfanyanyia mteja ajisikie kuwa ni wa maana.                               

·        Huduma kwa wateja katika dunia hii ya utandawazi , ndivyo imebaki silaha pekee ya kutofautisha wewe na washindani wako.

·        Mjasiliamali sharti awatosheleze wateja wake, na iwapo mteja utamtosheleza atanunua tena na tena bidhaa zako na mteja huyo ataziba masikio kwa bidhaa za watu wengine.

kimeandikwa na ombeni haule 

elimu na ushauri wasiliana nasi kwa namba 

0659144660/0758069046/ombenihaule@gmail.com

kitabu cha fursa za biashara kinapatikana